ಇದು ಸುಂದರ ಜೇಡ!

"ಸ್ಪೈಡರ್‌ಮ್ಯಾನ್... ಸ್ಪೈಡರ್‌ಮ್ಯಾನ್...ಸಿಂಪ್ಲಿ ನೈಬರ್‌ಹುಡ್ ಸ್ಪೈಡರ್‌ಮ್ಯಾನ್.."ತನ್ನ ಅಂಗೈಯಿಂದ ಸರ್ರಂತ ನೂಲನ್ನು ಹೊರ ಸೂಸುತ್ತಾ, ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ಅದು ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಹಾರುತ್ತಾ ಸಾಗುವ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ ನಾವೆಲ್ಲಾ ಬೆರಗಾಗಿದ್ದೇವೆ.ಮ್ಯಾಕ್ರೋಲೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜೇಡವೊಂದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಫೋಟೋ ತೆಗೆಯುವಾಗ ಇದೇ ಬೆರೆಗಾಯ್ತು. ನೋಡನೋಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ತನ್ನ ದೇಹದ ಕೆಳಭಾಗದಿಂದ ಸುಯ್ಯನೇ ದಾರವನ್ನು ಹಾರಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಅದರ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ರೇಷ್ಮೆಗ್ರಂಥಿ ಸ್ರವಿಸುವ ದ್ರವ ಗಾಳಿ ತಾಕಿದೊಡನೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ನುಗ್ಗಿ ಬಂದ ಆ ದಾರ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದ ಗಿಡದ ಎಲೆಗೆ ತಗುಲಿತು. ತಕ್ಷಣ ಈ ಗಿಡದಿಂದ ಜೇಡ ದಾರದ ಮೂಲಕ ಸರ್ರನೆ ಸಾಗಿ ನಾನು ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿ ಬಿಡುವುದರೊಳಗೆ ಆ ಗಿಡದ ಎಲೆಯ ಮೇಲಿತ್ತು.

ನೇಯುವುದರಲ್ಲಿ ಸಾಹಸಿಯಾದ ಜೇಡ ಪ್ರಕೃತಿಯ ನೇಕಾರನೇ ಸರಿ. ಇದರ ಬಲೆಯ ದಾರ ಕೂದಲೆಳೆಗಿಂತ ಸಣ್ಣದಿದ್ದರೂ ಅಷ್ಟೇ ಸಣ್ಣದಾದ ಉಕ್ಕಿನ ದಾರಕ್ಕಿಂತ ಗಟ್ಟಿ.

ಈ ಸಾಹಸಿ ಜೇಡ ಅನೇಕ ಸಾಹಸಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆಯೂ ನೀಡಿದೆ. ಬಹಳ ಹಿಂದೆ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡಿನ ರಾಜ ರಾಬರ್ಟ್ ಬ್ರೂಸ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಮೇಲೆ ಧಾಳಿ ಮಾಡಿದನಂತೆ. ಒಂದಲ್ಲ ಎರಡಲ್ಲ.. ಆರು ಬಾರಿ ದಂಡೆತ್ತಿ ಹೋದರೂ ಗೆಲ್ಲಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಸಾಕಷ್ಟು ಜನ, ಶಕ್ತಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ನಿರಾಶನಾಗಿ ಒಂದು ಕಡೆ ಕುಳಿತು ಆತ್ಮಾವಲೋಕನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಅವನು ಜೇಡವೊಂದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದನಂತೆ. ಅದು ಒಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆಗೆ ಬಲೆ ಹೆಣೆಯುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿತ್ತು. ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನ.. ದಾರ ತುಂಡಾಯಿತು. ಎರಡು, ಮೂರು...ಊಹೂಂ... ಆರು ಬಾರಿ ಸೋಲಾಯಿತು. ಆದರೂ ಅದು ಅಷ್ಟೇ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಏಳನೇ ಬಾರಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ಗೆದ್ದಿತು. ಅದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ರಾಜನಿಗೂ ಉತ್ಸಾಹ ಮೂಡಿ ಬಂತು. ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ತನ್ನ ಶಕ್ತಿ, ಜನ, ಆಯುಧಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡ. ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಜಯಶಾಲಿಯೂ ಆದ.

ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತ ಅಜಿತ್ ತನ್ನ ಮನೆ ಬಳಿ ಸಿಕ್ಕ ಮೂರ್ನಾಕು ಜೇಡಗಳನ್ನು ಒಂದು ಡಬ್ಬದಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಟ್ಟಿದ್ದ. ಎರಡು ದಿನ ಬಿಟ್ಟು ನೋಡಿದಾಗ ಒಂದೇ ಜೇಡವಿದೆ! ಇದು ಹೇಗಾಯ್ತು ಎಂದು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಮಿಕ್ಕ ಜೇಡಗಳನ್ನು ಈ ಜೇಡ ಕಬಳಿಸಿ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿದೆ. ಜೇಡ ತನ್ನ ಬಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದ ಕೀಟಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುವುದಲ್ಲದೆ ತನ್ನ ಕುಲದವರನ್ನೂ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಸ್ವಜಾತಿ ಭಕ್ಷಣೆಯ ಗುಣದಿಂದಲೇ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಕುಟುಂಬ ಎಂಬುದಿಲ್ಲ.

ಇದರ ದೇಹ ಎರಡು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಎರಡನ್ನೂ ಸೇರಿಸುವ ಕುತ್ತಿಗೆಯಂತಹ ಅಂಗವಿರುತ್ತದೆ. ಬೇರೆ ಕೀಟಗಳಿಗೆ ಆರು ಕಾಲುಗಳಿದ್ದರೆ ಜೇಡಕ್ಕೆ ಎಂಟು ಕಾಲುಗಳು. ಕೀಟಗಳಿಗಿರುವಂತಹ ತಲೆಯ ಮೇಲಿನ ಸ್ಪರ್ಶಾಂಗ ಜೇಡಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಎರಡು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿರುವ ಎಂಟು ಕಣ್ಣುಗಳು ಇದರ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ. ಗಂಡಿಗಿಂತ ಹೆಣ್ಣು ಜೇಡ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡದು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಣ್ಣು ಜೇಡವೇ ಬಲೆಯನ್ನು ನೇಯುತ್ತದೆ. ಕೀಟಗಳಿಗೆ ಅಂಟುವ ಜೇಡನ ಬಲೆ ಜೇಡನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಅಂಟದು.

೩೫೦ ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳಿಂದಲೂ ಇರುವ ಈ ಜೇಡದ ಬಗ್ಗೆ ಗ್ರೀಕ್ ದೇಶದ ದಂತಕಥೆಯೊಂದಿದೆ. ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ "ಅರಾಕ್ನಿ" ಎಂಬ ಸುಂದರ ತರುಣಿ ರೇಷ್ಮೆ ಎಳೆಗಳಿಂದ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ನೇಯುವುದರಲ್ಲಿ ಪ್ರವೀಣೆಯಂತೆ. ತನ್ನ ಕಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಹಂಕಾರದಿಂದಿದ್ದ ಅವಳನ್ನು ಜ್ಞಾನದೇವತೆ ಅಥೀನೆ ಶಪಿಸಿದಳಂತೆ. ಈ ಶಾಪದಿಂದ ಅರಾಕ್ನಿ ಜೇಡವಾದಳು. ಈಕೆಯ ಹೆಸರಿಂದ ಜೇಡಗಳಿರುವ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಅರಾಕ್ನೈಡ್ ಅನ್ನುವರು. ಜೇಡಗಳ ಕುರಿತಾದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಅರಾಕ್ನಾಲಜಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಜೇಡಗಳ ಪ್ರಣಯವೇ ವಿಶೇಷ. ಅದರ ಮಿಲನವೆಂದರೆ ಗಂಡು ಜೇಡದ ಮರಣವೆಂದೇ ಅರ್ಥ. ಗಂಡು ಜೇಡವು ಮಿಲನದ ನಂತರ ಹೆಣ್ಣು ಜೇಡದಿಂದ ಪಾರಾಗಲು ಓಡುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಹೆಣ್ಣುಜೇಡಕ್ಕೆ ಅದು ಆಹಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ ಆಹಾರ ತಂದುಕೊಟ್ಟು ನಂತರ ಸೇರುವುದುಂಟು. ಆದರೂ ಸರಸವೆಂದರೆ ಸಾವೇ!

ಹೆಣ್ಣು ಜೇಡ ಒಂದು ಬಾರಿಗೆ ನೂರಾರು ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನಿಡುತ್ತದೆ. ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನಿಡುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅದು ರೇಷ್ಮೆಯ ಚೀಲವನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತದೆ.

ಎಲ್ಲಾ ಜೇಡಗಳಲ್ಲೂ ವಿಷವಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮಾನವನ ಚರ್ಮವನ್ನು ಅವುಗಳ ಕೊಂಡಿ ಬೇಧಿಸಲು ಅಸಾಧ್ಯ. ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ಜೇಡಗಳು ಮಾತ್ರ ಮಾನವನಿಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ. ಜೇಡ ತನ್ನ ಬಲೆಗೆ ಬಿದ್ದ ಕೀಟವನ್ನು ವಿಷಪೂರಿತವಾದ ತನ್ನ ಕೊಂಡಿಯಿಂದ ಚುಚ್ಚಿ ಸಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಬಾಯಿ ದ್ರವ ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸಲು ಮಾತ್ರ ಸಮರ್ಥವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸತ್ತ ಕೀಟದ ಮೈಯೊಳಗಿನ ದ್ರವವನ್ನು ಹೀರಿ ಹೊರ ಮೈಯನ್ನು ಹಾಗೇ ಬಿಡುತ್ತದೆ.

ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನ ಕಮ್ಮಿಂಗ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ ೧೮೯೮ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರ ಘಟನೆ ನಡೆಯಿತು. ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಎಂಬುವವರು ತಮ್ಮ ಉಗ್ರಾಣವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವಾಗ ಒಂದು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಜೇಡವೊಂದು ಕಾಣಿಸಿತು. ಅದನ್ನು ಸಾಯಿಸಲು ಹೋದ ಅವರು ಅದು ಮೊಟ್ಟೆಯಿಟ್ಟಿರುವುದನ್ನು ಕಂಡು ಮನಸ್ಸು ಬದಲಾಯಿಸಿ ವಾಪಸಾದರು. ಮರುದಿನ ಹೋಗಿ ನೋಡಿದಾಗ ಅವರಿಗೆ ಆಘಾತ ಕಾದಿತ್ತು. ಜೇಡ ಮೊಟ್ಟೆಯಿಟ್ಟಿದ್ದ ಸ್ಥಳದ ಬಳಿ ಹಾವೊಂದು ಮಲಗಿತ್ತು. ಜೇಡ ಪರದಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೂ ಇವರು ಏನೂ ಮಾಡದೆ ವಾಪಸಾದರು. ಕುತೂಹಲದಿಂದ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಹೋಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಹಾವು ಸತ್ತಿದೆ! ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಪರಿಶೀಲಿಸಿದಾಗ ಜೇಡ ತನ್ನ ನೂಲಿನೆಳೆಯನ್ನು ಹಾವಿನ ಬಾಯಿ ಕುತ್ತಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಸುತ್ತಿಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಸಾಹಸಿ ಜೇಡನನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಅವರು ಅಭಿನಂದಿಸಿದರು.

ಇಂಥಹ ಜೇಡ ಕೀಟಗಳನ್ನು ಭಕ್ಷಿಸುತ್ತಾ ತಾನೂ ಆಹಾರವಾಗುತ್ತಾ ಜೀವಜಾಲದ ಅಮೂಲ್ಯ ಕೊಂಡಿಯಾಗಿದೆ. ಇದುವರೆಗೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೧೫೦೦ ಜಾತಿಯ ಜೇಡಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ನೀನೇ... ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ನೀನೇ... ಅನ್ನುವಂತೆ ಬೇಡ ಬೇಡ ಅಂದರೂ ಜೇಡ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ!ಮರದ ಮೇಲೆ, ತೊಗಟೆ ಮೇಲೆ, ಎಲೆ ಕೆಳಗೆ, ಕೊಂಬೆಗಳಲ್ಲಿ, ಹೂಗಳ ಮೇಲೆ, ಕಲ್ಲಿನ ಕೆಳಗೆ, ಮುರಿದುಬಿದ್ದ ಮರದಡಿ, ಕಸಕಡ್ಡಿಗಳಲ್ಲಿ, ನೀರಬಳಿ, ಹುಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ, ಪೊದೆಯಲ್ಲಿ... ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಏಕೆ ನಮ್ಮ ಮನೆಗಳಲ್ಲೂ ಇವೆ. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಓದಿದ ಮೇಲೆ ಮನದೊಳಗೂ... ಬಲೆ ಹೆಣೆದ ಜೇಡ!

ಅಷ್ಟಪಾದ

ಸರ್ವಾಂತರ್ಯಾಮಿ ಜೇಡ

ಕೆಂಪುಬಣ್ಣದ ಜೇಡ